Goed huilen

Huilen, hoe doe je dat goed? Bestaat er zoiets als een goed moment? Heeft het zin of niet? Los je er iets mee op? Doe je het juist alleen of samen?

Ik ben er weinig over tegengekomen in de vakliteratuur die ik las. En dat terwijl het iets is dat in ons menszijn een belangrijke rol speelt, en ook vaak voorkomt bij coaching of therapie. Wie kent niet het beeld van de doos tissues op het tafeltje?

Verlies

Huilen is een fysieke reactie van ons lichaam bij verlies van iets of iemand.

Wanneer je iets verliest dan loopt het leven anders dan je gehoopt of gewild had. Dat is een proces dat meestal onbewust gebeurd. Er zijn veel soorten van verlies:

  • Verlies van een vriend, partner of familielid.
  • Verlies van een huisdier.
  • Het verlies van toekomstperspectief. Omdat je bijvoorbeeld failliet bent, of die mooie baan in het buitenland niet kreeg.
  • Het verliezen van je vitaliteit. Zoals ouderdom, ziek worden, het missen van een arm of been.
  • Niet meer in je geboorteland kunnen wonen omdat er oorlog is.
  • Een huis dat afgebrand is of verwoest door een aardbeving.

Er zijn ontelbaar veel vormen van verlies, en iedereen krijgt er mee te maken.

“Als je geluk hebt mag je je ouders begraven”
Bert Hellinger

Heeft het zin

Het heeft absoluut zin om te huilen. Het lucht op, het ruimt op, het maakt letterlijk iets ‘vrij’ in je lichaam. Het zorgt dat de energie weer gaat stromen in je lijf. Soms voel je dat letterlijk doordat iemand met koude handen, weer warme handen krijgt als de tranen vloeien. Geef je geen gehoor aan verdriet dan dat ‘slibt’ er langzaam iets dicht in je lijf. Of je dat nu wilt of niet.

Je kunt soms in iemands ogen zien of er ‘opgespaard’ verdriet is of niet. Zijn of haar ogen glimmen dan weinig en soms helemaal niet. Wanneer iemand veel of iets groots is verloren en daar niet om gerouwd heeft, dan kijkt hij of zij wat dof of ‘afwezig’.

“Tranen zijn het smeltwater van de gestolde liefde”
Wibe Veenbaas

Ademen en kijken

De één huilt met heftig schokkende ademhalingsbewegingen, aan de ander zie je bijna niets terwijl er één traan over een wang biggelt. Hoe je huilt is heel erg persoonltijk, en bij iedereen anders. Het hangt ook nog eens van de situatie en het soort verdriet af.

Het is belangrijk goed te blijven doorademen. Sommige mensen gaan in trance bij het huilen. Ze ‘verzuipen’ als het ware in hun verdriet. Ze halen bijvoorbeeld in gedachten iedereen erbij die ze ooit verloren, of alles waarvoor ze bang zijn om te verliezen en soms nog een portie wereldleed en zijn dan ‘weg’. Of ze schrikken zo van hun eigen verdriet dat hun lijf als het ware ‘vertrekt’. Dan zie je iemand opeens stoppen met ademhalen en deze vasthouden. Het ritme gaat eruit en hij/zij blijft ‘hangen’ op een inademing. Dat werkt niet. Het lijf gaat dan als het ware op slot.

het is belangrijk goed te blijven doorademen

Verdriet moet er uit, dat gaat niet als je alleen inademt, je moet ook uitademen. Het is juist belangrijk dat de boel blijft stromen en dat je ademhaling en enigzins vloeiende beweging blijft van in- en uitademen.

Een tweede ding dat je kunt doen bij goed huilen, is je ogen openhouden. Dat is ook om te voorkomen dat je in trance gaat. Het zorgt ervoor dat je met het hier en nu contact houdt. Zit je tegenover iets of iemand die je verloor, bijvoorbeeld een foto, kijk diegene dan aan. Ook al doet het pijn. Het is precies waar het om gaat en je kunt je rouwproces ermee verkorten.

Alleen of samen

Het is mijn ervaring dat het voor je lijf niet uitmaakt of je alleen of samen huilt. Het verdriet kan er in allebei de situaties uit. Het is daarentegen soms wel fijn je tranen te laten zien aan iemand. Het delen kan je een groot gevoel van ‘gezien worden’ geven. Dat kan heel prettig zijn. Mits iemand je dan niet al te fanatiek gaat troosten.

Ik ben persoonlijk geen voorstander van troosten. Niet omdat het troosten an sich niet goed is, maar omdat veel mensen stoppen met huilen wanneer je gaat troosten. En dan kan het verdriet er niet uit, en dat was juist wel de bedoeling.

Veel mensen troosten (onbewust) om hem of haar juist weg te leiden van het verdriet. Verdriet van de één raakt nu eenmaal altijd aan het verdriet van de ander. Het is vaak zo dat de ander daar (onbewust) geen zin in heeft. Ze willen niet met hun eigen verdriet geconfronteerd worden. Als iemand je om die reden gaat troosten, kun je gewoon vragen of iemand dat niet wil doen of je loopt even weg. Het is jouw verdriet, een ander mag daar niet mee aan de haal gaan.

Ik ben van mening dat oogcontact maken en verder weinig tot niets doen het beste is dat je kunt doen. Het is belangrijk verdriet te laten bij diegene van wie het is. Je hoeft er niet iets van te vinden, te zeggen. Laat het maar gewoon gebeuren. Mocht je iemand willen aanraken (omdat het een goede vriend of vriendin is) dan is een hand op een schouder of een been voldoende. En soms is het heel prettig iemand juist helemaal stevig vast te pakken. Diegene die verdrietig is, kan zijn hoofd dan ook even op iemands schouder leggen.

Soms kan alleen huilen ook erg fijn zijn. Omdat je je dan helemaal kunt laten gaan. Gewoon met niemand rekening houden. Let dan wel op je ademhaling en zorg dat het huilen zelf niet langer dan 10 minuten duurt. Dat is voldoende. Echt verdriet lost op op het moment dat je het eruit laat. En als er meer is, dan komt dat (even) later vanzelf naar boven. Je kunt niet letterlijk een hele dag huilen en dan voor een jaar ‘leeg’ zijn.

“In de volle diepte van je verdriet zit troost.”
Jasper Jobse

Het goede moment

Het maakt niet uit wanneer je je tranen huilt. Het is een lichamelijke reactie en je lichaam vergeet verdriet niet. Ik begeleid mensen die meer dan dertig jaar geleden iemand verloren, en daar hier en nu om huilen alsof het gisteren was.

Er is geen relatie tussen tijd en verdriet. Dus je kunt het nu doen, maar ook morgen. Dat is best handig. Je kunt je tranen er dus ook op een ander moment uitlaten. Maar als je het er nooit uit laat, dan spaar je het op. En dat kost energie.

Mannen en vrouwen

Over het algemeen huilen vrouwen makkelijker dan mannen. Dat is volgens mij niet omdat mannen het niet of moeilijker kunnen, maar omdat mannen als ze jong zijn te vaak verteld wordt dat ze dat niet moeten huilen. Wanneer dat maar vaak genoeg gezegd is, dan gaat dat mannenlijf vanzelf op slot als er verdriet komt. Het is soms even zoeken naar de sleutel, maar het loont. Tranen laten vloeien terwijl je ademhaalt én je ogen open houdt, maakt altijd ruimte voor het vrolijke en het lichte.

Voor opa.
Een artikel van Jasper Jobse, Foto: Lucas Vieira Moreira, Flickr