Nieuwsberichten met als sleutelwoord: balans

Gezond wraak nemen

een bijdrage van Jasper Jobse5.842 keer gelezen

Veel mensen vinden dat je wraakgevoelens maar moet wegstoppen. Eronder houden en doorslikken, zogezegd. Maar zou wraak nemen ook iets goeds in zich kunnen hebben? Zit er een goede kant aan dat beladen woord?

Zin om wraak te nemen is, in zijn pure vorm, een streven naar evenwicht binnen een relatie. Wanneer wij iets goeds krijgen van iemand, willen we diegene ook iets goeds geven. Wanneer we gekwetst worden, willen we de ander ook kwetsen. Dat zijn twee kanten van dezelfde medaille.

Wij mensen hebben de primaire behoefte een balans van geven en nemen in evenwicht te houden. Dat is een kenmerk van een gezonde relatie. Relaties waarbij dit niet in evenwicht is, stoppen uiteindelijk.

mensen hebben de primaire behoefte een balans van geven en nemen in evenwicht te houden

Dankbaarheid en wreekbaarheid

Laat ik een voorbeeld geven. Wanneer je een leuk cadeau krijgt op je verjaardag, laat je zien dat je daar blij mee bent. Je laat iemand voelen wat het met je doet en wanneer je (op een later moment) iets terug geeft, is de balans van geven en nemen weer in evenwicht. Wanneer je daarbij iets meer teruggeeft dan je kreeg, groeit jullie relatie.

Deze balans van geven en nemen gaat ook op wanneer iemand ons iets aandoet. Dan willen we dat de ander voelt dat hij ons iets heeft aangedaan. Ook hier willen we iets in evenwicht brengen, we voelen een recht die ander ook iets aan te doen. Dat doe je door (hoe gek ook) met liefde te reageren en de ander iets minder aan te doen dan hij jou aandeed. Zo laat je de ander weten:
Je hebt me iets aangedaan, dat wil ik je laten voelen, maar ik wil graag in relatie met je blijven, daarom doe ik je iets minder aan dan je mij aandeed.

Voorbeeld 1: je hebt met iemand om 10:00 uur afgesproken. Diegene komt om 10:15 uur aanzetten met een slap excuus dat de houdbaarheid heeft van een geplukte klaproos. Je probeert uit te leggen dat je het vervelend vindt, maar het komt niet aan. Je kunt dan bij jullie volgende afspraak zélf 10 minuten te laat komen. Minder dan het kwartier dat jij op je bordje kreeg, maar je laat de ander zo wel voelen wat het met jou deed.

Voorbeeld 2: mijn lief maakte onlangs iets van mij stuk. Dat was helemaal niet haar bedoeling, ze lette even niet op, maar het was daarna wel onrepareerbaar stuk. Ze bood haar excuses aan, maar dat voelde als niet genoeg. Ik stelde toen voor de ze het zou vervangen door iets dat voor mij een gelijke gevoelswaarde vertegenwoordigt (en minder duur was dan dat wat stuk was). Daarmee ging ze akkoord en toen het nieuwe er was, was het voor mij weer helemaal ok.

Het moet wel van twee kanten

Er is één voorwaarde bij het herstellen van evenwicht op deze wijze. Die ander dient jouw wraak wel aan te nemen, zoals een cadeau of dankwoord ook aangenomen moet worden. Hij of zijn dient in de relatie met jou te willen blijven.

Wanneer de ander de wraak aanneemt, is de balans weer in evenwicht. Daarna kom je er niet meer op terug, want daarmee zou je zeggen dat jouw wraak niet goed genoeg was. Het is dus noodzaak het daarna te laten rusten. Zo houd je de relatie fris.

Voorkomen

Stel je heb iets doms gedaan, opzettelijk of per ongeluk, waar een ander flink last van heeft. Kun je dan voorkomen dat een ander wraak neemt? Jazeker. Je kunt tegen diegene zeggen: “Ik heb iets ergs gedaan. Wat kan ik voor je doen om het goed te maken?”. Dan stel je de ander in staat iets te bedenken dat de balans weer in evenwicht brengt.

Uitzonderingen

Wellicht probeerde je het ooit het evenwicht te herstellen en stopte die relatie. Dat kan. Wat er vaak gebeurt is dat iemand geen wraak neemt met als doel de relatie te herstellen, maar omdat hij zich ongelukkig voelt en nu vindt dat de ander ook ongelukkig moet zijn. Dat neigt meer naar fatalisme dan een wens de balans van geven en nemen te herstellen.

Dit kan zo ver gaan dat mensen zelfs een waas voor hun ogen krijgen en ze de ander het licht in de ogen niet meer gunnen. In extreme vormen leid dat tot mishandeling of zelfs moord. Ze reageren in dat geval niet vanuit kracht, maar vanuit macht.

In een goede relatie zorg je voor elkaar, zelfs in het wraak nemen.

een bijdrage van Jasper Jobse, Foto: Paul Wever Flickr

Nemen (en kauwgom op je zadel)

een bijdrage van Marina Noordegraaf3.048 keer gelezen

Kauwgom platgedrukt op mijn zadel. GATVER! In een minuut die wel een kwartier lijkt te duren ga ik door een emotionele achtbaan die me via schelden en tieren naar een onherroepelijke huilbui voert. Een toevallige voorbijganger kijkt me deemoedig aan en vraagt of het wel helemaal goed met me gaat. Ik mompel relativerende woorden en de passant vervolgt gerustgesteld zijn weg.

Lees verder →

Geven en nemen

een bijdrage van Jasper Jobse15.743 keer gelezen

Het is leuk om te geven en het is leuk om te krijgen. Soms zeggen mensen, wanneer ze iets geven, dat ze niets terug verwachten. Ik krijg daar altijd een wonderlijk gevoel bij. Alsof de gever iets buiten de deur probeert te houden. Maar wat?

Wanneer mensen elkaar iets geven dan is dat voedend. Als je eten krijgt is dat letterlijk zo, en wanneer je een compliment krijgt is dat voedend voor je zelfvertrouwen. Geven is wat leven mogelijk maakt. De natuur geeft graan, de bakker brood, Google zoekresultaten, de zon warmte en docenten geven kennis en inzicht. Wanneer je iets gekregen hebt is het vreemd die ander vervolgens niets of nooit iets te geven. In zekere zin zou je kunnen zeggen dat dat leven-ontnemend is, alsof je iemand het niet gunt. Dat klopt in de balans ergens niet.

Gevoelens van schuld en onschuld

Wanneer een gever geeft zonder iets terug te verwachten voelt hij zich onschuldig, en dat voelt prettig. Maar ook een gever moet krijgen om in leven te blijven, en kan zich dus niet onschuldig blijven voelen.

Wanneer je iets aanneemt (bijvoorbeeld een cadeau of een compliment) maakt dat je per definitie schuldig. Je profiteert er namelijk van, en hebt er dus baat bij. Nu ligt het in de aard van ons mensen liever onschuldig te zijn, dan schuldig. En dus doen we daar op allerlei manieren onze best voor.

” Jan woont ergens achteraf in een flat. Hij woont daar al 20 jaar. De buurtbewoners zien hem nauwelijks, alleen om zes uur ‘s ochtend en ‘s avonds met zijn hondje. Toen zijn vorige hondje overleed kwam hij weken nauwelijks buiten. Jan heeft een baan in een archief, maar niemand weet precies wat hij daar doet. Visite krijgt hij zelden. Het bestaan van Jan is verdraaid karig en het gaat met veel leegte gepaard, maar het werkt. Hij is veel onschuldig.” 

” Baukje werkt in een zorginstelling voor ouderen. Ze maakt lange dagen en is soms moe, maar daar klaagt ze niet over. Ze staat voor iedereen klaar, dag en nacht. Je kunt op haar bouwen. Wanneer je haar echter een compliment geeft dan lijkt het alsof het niet aankomt en gaat ze snel weer door. Het draait altijd om de ander, niet om haar.”

De mensen waar je zorg voor draagt, zullen je iets terug willen geven

Veel mensen die werken in de zorg hebben iets van Baukje’s leefwijze. Er kleeft echter een groot nadeel aan deze manier van leven. De mensen waar je zorg voor draagt, zullen dankbaar worden en je iets (terug) willen geven. Maar dat was nu juist wat je niet wilde. Wanneer je die dankbaarheid, in welke vorm dan ook, niet aanneemt stel je je ‘relatie-vijandig’ op. Anders gezegd: je stelt het doel, zorgen voor de ander, boven de relatie die je opbouwt. Meestal accepteert diegene voor wie jij zorgde dat uiteindelijk niet en waarschijnlijk word hij of zij een keer boos.

In Azië hebben ze er een eigen spreekwoord voor: “Waarom bent u boos op mij, ik heb u toch niet geholpen?”

Nemen is dus net zo belangrijk als geven. Ze kunnen niet zonder elkaar. Het werkt als de ontvanger iets écht aanneemt en de gever laat weten dat hij het gekregen heeft en wel of niet waardeert. Kortom je staat er beiden bij stil. Pas dan is er een balans die recht doet aan beide bewegingen, geven en nemen.

Altijd een beetje meer als principe

Als geven en nemen in balans zijn dan kan er energie stromen tussen mensen. Als dat het geval is kun je nog een stapje verder gaan. Je kunt iets doen dat het contact voor beide partijen nog voedender maakt. Dat doe je door een heel klein beetje meer te geven dan je gekregen hebt. In het opzicht van overleven is dat leven bevorderend, maar bovenal is het relatie bevorderend. Op deze manier kun je iets opbouwen, en dat is met name erg belangrijk in vriendschaps- en liefdesrelaties.

Hoeveel?

Wil je een beetje meer geven, zul je de ander een beetje moeten kennen

Wat is een beetje meer? Een beetje meer is net zoveel dat het nèt niet meer gelijk is. Dus geen karrenvracht meer, maar een pietsie. Dat kan zitten in tijd, aandacht, geld, eten. Maar ook in iets héél anders. Het doet er niet toe wat het is, als je gevoel maar zegt dat het iets meer is. Het hoeft dus ook niet hetzelfde of eenzelfde vorm te zijn als wat je hebt gekregen. Een fles lekkere wijn en een Frans kaasje meenemen als je bij iemand gaat eten, is daar een goed voorbeeld van.

Wanneer je dit beetje-meer-principe hanteert kom je simpelweg in een opwaartse spiraal, zowel wat je relatie betreft als wat betreft eten, tijd, geld, aandacht, spullen, energie, liefde, noem maar op.

Elkaars behoefte kennen

Een beetje-meer is subjectief. Wat voor jou goed of meer is, kan voor de ander iets heel anders betekenen. Wil je dus een beetje meer geven, dan zul je de ander een beetje moeten kennen. Je zult je moeten verdiepen in iemand en uitvinden wat iemand kan waarderen.

Het heen en weer geven van waardering, is het uitwisselen van liefde. Dat moet simpelweg blijven stromen. Of metaforisch gezegd, als je elkaar steeds een beetje meer eten geeft dan komt het goed, geef je elkaar steeds een beetje minder dan houd het uiteindelijk op. Daartussen kiezen is niet zo moeilijk.

Een bijdrage van Jasper Jobse Foto: Fe Ilya Flickr

Wie kost er energie en van wie krijg je energie?

een bijdrage van Jasper Jobse8.844 keer gelezen

Soms is het goed de mensen met wie je omgaat zo af en toe eens onder de loep te nemen. Mensen om je heen bepalen namelijk voor een behoorlijk deel je energieniveau. Dat doen ze niet bewust en jij doet dat ook niet bewust, maar het gebeurt wel.

Van de ene persoon krijg je energie, en de andere persoon kost energie. Bij de één voel je je fitter na afloop, bij de ander ben je bekaf. De één is een motortje voor je de ander een putje. Daar is niets mis mee. En het gebeurt. Dus daar mag je je best bewust van te zijn. Doe je er niets mee en omring je je met mensen die je veel energie kosten (zoals een vervelende baan met dito collega’s), dan loop je op termijn zelfs kans op een burn-out of overspannenheid.

Van de ene persoon krijg je energie, en de andere persoon kost energie

Of je energie krijgt in contact met iemand hangt van het soort contact af dat je hebt met iemand. Grofweg zou je kunnen zeggen dat er vijf pijlers in het contact met mensen zijn:

Verbaal

Hoe praat je met de ander? Ontwikkel je samen ‘taal’? Ontstaan er woorden/zinnen die veel betekenis hebben? Voelt het prettig om je verbaal naar elkaar te uiten? Durft de ander ook echt aanwezig te zijn in een gesprek? Durf je complimenten te geven? Kun je complimenten echt aannemen? Krijg je de ruimte om jezelf te uiten? Kortom: met elkaar een goed gesprek kunnen hebben, dingen durven benoemen, en dat van elkaar kunnen waarderen.

– Goed verbaal contact zorgt ervoor dat je je begrepen voelt.

Non-Verbaal

Durf je de ander aan te raken? Hoe groet je de ander (vooral verbaal of ook non-verbaal)? Durf je te spelen met elkaar? Een aai over elkaars bol, knuffelen, duwen, tikken, hand op elkaars schouder? Voelt het prettig? Ontstaan er rituelen om dit non-verbale heen? Juist door de non-verbale communicatie krijg je een sterke emotionele binding met elkaar. Het versterkt relaties zowel zakelijk als vriendschappelijk. Als je elkaar goed aanvoelt op non-verbaal niveau en weet wat er kan, voelt het goed.

– Goed non-verbaal contact zorgt ervoor dat je je veilig kunt voelen.

Integriteit

Handel en uit je, naar wat je denkt, voelt of wilt? Of houd je je in? Jezelf inhouden kost bijna altijd meer energie dan je uiten. Je kunt je bijvoorbeeld afvragen of je je laat leiden door maatschappelijke beperkingen. Of mogen gedachten komen en gaan zoals ze zich in het contact vormen? Wat in contact heel prettig is, is dat je niet steeds hoeft te raden wat de ander wil of vindt.

– Integer contact zorgt dat je je vertrouwd voelt.

Achtergrond en karakter

Jezelf inhouden kost bijna altijd meer energie dan je uiten.

Elkaar leren kennen als er oprechte interesse voor elkaar is, is erg leuk. Heeft iemand een natuurlijk verlangen tot rust of juist tot gezelligheid? Denkt iemand: problemen-moeten-er-zijn of denkt iemand aanpakken-en-oplossen? Er zijn veel verschillen in hoe mensen denken, zijn opgegroeid en zich hebben ontwikkeld. Dat van elkaar weten creëert begrip. Is iemand bijvoorbeeld opgegroeid in een ontwricht gezin? Was het thuis competitief? Of draaide het juist om samenwerken? Was je alleen of had je broertjes en zusjes? Heb je veel tijd alleen doorgebracht of waren je ouders er veel om je te vertroetelen? Het heeft bepaald wie je bent geworden.

– Veel van elkaar weten zorgt ervoor dat je je met je achtergrond geaccepteerd kunt voelen.

Balans

In contact zijn er verschillende balansen. Zoals die van geven en nemen, doen en laten, uitnodigen en uitgenodigd worden, trakteren en getrakteerd worden. Zo is het bijvoorbeeld prettig als er weinig mismatch is in de behoefte aan contactfrequentie. Je kunt soms weken intensief met elkaar contact hebben en elkaar ook zo weer een week niet spreken/zien. Is het dan ok als je elkaar weer ziet, ook al zat er een ‘gat’ in jullie contact? Dat gaat op voor fysiek contact, maar ook voor app, twitter en e-mail. Makkelijk veel bij elkaar kunnen zijn, maar ook zonder elkaar kunnen (hoewel je elkaar dan natuurlijk best kan missen) is geweldig. Het zorgt ervoor dat je je geen zorgen hoeft te maken over aandacht en tijd aan iemand geven.

– Een goede balans zorgt ervoor dat je het contact als ongedwongen ervaart.

Kortom

Fijn contact gaat over jezelf zijn en de ander zien voor wie hij is. Elkaar ruimte geven, maar ook naast iemand kunnen staan. Luisteren en ook kunnen confronteren, na het luisteren. Maar ook fouten kunnen toegeven en excuses kunnen geven en aanvaarden. Goed contact gaat niet om perfectie, maar om waardering en balans. Dit soort contacten geven energie. Aan beide kanten. Het is een 1 + 1 = 3 situatie.

  • Kun je voldoende jezelf zijn?
  • Wil je elkaars taal spreken?
  • Mag je van elkaar leren?
  • Kun je elkaar vertrouwen?
  • Kun je samen plezier hebben?
  • Mag je elkaar aanraken?
  • Kan het ook wel eens stil zijn?
  • Wordt er naar je geluisterd?
  • Is het ook goed als je even niets van je laat horen?
  • Mag je wel eens iets fout doen? En mag je het daarna rechtzetten?

Welke drie of vier van de bovenstaande zaken zijn nu echt belangrijk voor je? Kom je bijvoorbeeld tot de conclusie dat je: ongedwongen contact met mensen wilt hebben, waar je je vertrouwd, begrepen, veilig en geaccepteerd voelt? Met als randvoorwaarde dat je in dat contact rustig kan worden of juist energie kan krijgen? En wil je je geborgen voelen, of nu juist uitgedaagd?

Ernaar handelen

Wanneer je weet wat belangrijk voor je is, kun je ernaar gaan handelen. Je kunt gaan kijken wie energie kost en wie energie geeft.

Pak twee A4’tjes en een pen.

Stap 1:
Maak twee kolommen: links schrijf je de namen van personen van wie je energie krijgt (de motortjes). Rechts zet je de mensen die energie kosten (de putjes). Denk aan je werk, sport, je familie, vrienden, buren, studie, een cursus die je doet enz. enz. Sorteer op je gevoel. Je gevoel is veel betrouwbaarder dan je hoofd.

(Schrik niet als je geliefde in de rechter kolom beland. Vroeger of later was je daar toch wel achter gekomen, en wellicht is het nu nog niet te laat voor een goed gesprek).

Stap 2:
Maak op het andere A4’tje drie kolommen:
1e kolom: Meer gaan zien:
2e kolom: Minder gaan zien:
3e kolom: Helemaal niet meer zien:

Wanneer je klaar bent… dan scheur je de laatste kolom van je papiertje af (als het goed is lucht dat al op), en stop je hem in de prullenbak.

Als je dit gedaan hebt hoef je nu NIETS meer te doen. Mijn ervaring is dat als mensen voldoende duidelijk hebben wat werkt en wat niet werkt, dat ze daarna niet meer op de oude voet verder kunnen. Dus observeer jezelf de komende weken maar eens. En kijk wie je meer opzoekt en bij wie je (bij wijze van spreken) de telefoon niet meer opneemt.

En dan als laatste nog even dit. Stond er een (schoon)moeder/vader, broer of zus in kolom drie? Schrijf deze alsnog bij kolom twee.  Je zult het er namelijk mee moeten doen. Of je wilt of niet. Bedenk je maar dat ze jou of die leuke vriend of vriendin van je op de wereld hebben gezet. Dat hebben ze niet onverdienstelijk gedaan. Anders was jij en je partner er nu niet.

Een bijdrage van Jasper Jobse en co-auteur Abdul-Rahman Advany van Social Imagineers. Met dank aan Martijn Aslander voor de ‘putjes en motortjes’ metafoor. Foto: stavos